Het is 17 juli 2015 en waar we eigenlijk de laatste tijden op voorbereid zijn, is vandaag tegen 10 uur gebeurd. Het hart van Gijs heeft het na 98 jaar opgegeven. Een hart dat klopte voor zijn grootste liefdes, de muziek en zijn Lena. Een goed hart, in een groot man, die op zijn beurt onnoemlijk veel harten over de hele wereld deed overslaan van bewondering en vreugde door de betoverende klanken uit zijn klarinet.
Zijn muziek en de dierbare herinneringen aan hem blijven zolang we leven, maar van zijn lichaam namen we afscheid op donderdag 23 juli jl. te Den en Rust in Bilthoven. Dezelfde plek waar zijn vrouw op 30 maart 2005 werd gecremeerd.
Later zal zijn as dan ook worden bijgezet naast Lena op De Noorderbegraafplaats in Hilversum op steenworp afstand van waar ze 60 jaar hebben gewoond. Romantisch? Zeker weten!
In zijn jeugd als hij Lena zag, hemeltjelief, wat moest het hart pompen om de zenuwen de baas te blijven. En daarna bij elke keer als hij zich in zijn rokkostuum moest hijsen en op het podium, of in de studio zijn talent ten beste moest geven. Hij heeft weleens verteld over de plankenkoorts die hij had voor een solo- optreden, tot overgevens toe of migraine.
Ik was in het Concertgebouw voor een Zaterdagmiddag Operaconcert van de VARA waarin hij speelde in het Omroeporkest toen ik een lelijke migraine aanval kreeg. Ik kon het geluid van de muziekinstrumenten niet meer verdragen en Rims bracht me naar de Solistenkamer en daar kwam zijn vader in de pauze mij opzoeken. Hij legde me op de sofa en vertelde me hoe ook hij leed aan migraineaanvallen. Maar hij moest weer optreden en liet mij voorts in de handen van de daar aanwezige tv-presentator Jan Willem Hofstra. Heel bijzonder vond ik dat.
Gijs was voorgoed mijn held, een man met een groot hart, dus.
Dat hij menig ander vrouwenhart deed kloppen, maakte ik mee toen hij soleerde in het Kurhaus in Scheveningen. Op weg naar dat toenmalig circustheater zag ik op bomen en lantarenpalen affiches aangeplakt die het bijzondere concert aankondigden: Gijs Karten, klarinet en Thomas Magyar, viool. Ik zal het nooit vergeten.
Schoonmama en ik reden met Rims mee en op hun gezichten las ik alleen maar trots. Hij speelde een prachtige solo en in de pauze gingen we naar hem toe naar de solistenkamer, waar een lange rij mensen, voornamelijk vrouwen, stond te wachten om op hun beurt om de Maestro, zoals ze hem noemden, te feliciteren. Ma en ik zaten in een hoekje naast David Zimmerman, de dirigent, en keken verwonderd toe naar het tafereel dat zich voor ons afspeelde: kushandjes, buigingen, omhelzingen, een vrouw ging zelfs op haar knieën: ohhh Gijs! Maestro..' Ik wist niet wat ik zag en keek naar ma. " Snap je nu waarom ik bijna nooit meega met hem? Aanstellerij!" vond ze. Voor mij echter kon hij niet meer stuk en ook Rims was vol bewondering voor zijn vader.
Hij had een sterk hart. Eenmaal is het over de kop geslagen en kwam papa in het ziekenhuis terecht. Rust, dat was wat het hart een tijdje nodig had. En of dat niet genoeg was deed Lena, die erg geschrokken was, er nog een schepje bovenop: geen chocoloa meer, geen slagroom, geen kaas, allemaal dingen waar hij van hield en volgens haar slecht voor het hart waren. Verboden 'vruchten' tot zijn grote verdriet.
De laatste jaren van zijn leven echter heeft hij flink ingehaald, want vooral chocola kon hij niet weerstaan. Als we bij hem kwamen in De Stichtse Hof waar hij sinds januari 2012 werd vertroeteld door de verzorgenden, en we zagen die bruine vlek op zijn trui onder die machtige kin van hem op zijn borst, dat wist je het al...hij had genoten! En zijn hart klopte gewoon door.
Na de verspreiding van het bericht van zijn overlijden, kwamen onze buurvrienden in Spanje hun medeleven tonen. Ze kennen pa van de verhalen en van zijn muziek, waarvan ze zijn cd met plezier in de auto afspelen. We hadden ooit verteld hoe hij als jong musicus, vers van het conservatorium furore had gemaakt als soloklarinettist in het Palestine Philharmonic orchestra, later IPO, het wereldberoemde Israelisch Philharmonisch Orkest. Hoe hij in toenmalig Palestina was beland dankzij zijn succesvolle proefspel in Zürich en door Arturo Toscanini himself was aangesteld, en hoe Rimsky met zijn moeder hem achterna waren gereist en hij zijn eerste 10 jaar van zijn jeugd in Israël had doorgebracht. Rimsky vertelde dat hij zich herinnerde dat hij met zijn moeder naar concerten meemocht en meemaakte hoe zijn vader daar op het podium staande ovaties in ontvangst nam. Maar ook en dat was de andere kant, dat hij hem als vader dikwijls moest missen omdat hij met het orkest vaak op reis was door Israël, Syrië, Libanon en Egypte. Maar hoe trots hij was als hij zijn vader hoorde soleren over de radio van Cairo en Beiruth.
" Maar wat was je vader voor een man? " vroegen ze. " Hij heeft de blauwe ogen van Rimsky of omgekeerd, knappe man op de foto's maar hoe was hij thuis? Met de kinderen bijvoorbeeld?"
Dat was een goeie vraag van onze buurvienden.
In onze herinnering was hij bijna altijd weg, behalve voor zijn leerlingen die hij thuis les gaf. Overdag repetities, les geven op het conservatorium in Maastricht, schoolconcerten en 's avonds solo-optredens in concerten, opnames voor de radio, verder zijn ' schnabbels ' met bijvoorbeeld de door hem opgerichte orkestjes, zoals het tango-orkest of het Tirolerorkest, het lichtere genre onder de naam Tony Karten. Vooral niet te vergeten het bekende Trio di Fiati waarmee hij samen met fagottist Arnold Swillens en hoboïst Cor Coppens door het land trok en naast gewone optredens schoolconcerten gaf.
De indrukwekkende knipselboeken die zijn moeder bijhield van de vrachten aan krantenrecensies spreken boekdelen. Hij leefde een boeiend leven met en voor de muziek, en intussen draaide de wereld voor hem alleen nog door voor zijn passie voor het voetbal.
Na zijn pensionering kwam de caravan vaker van stal, en ging hij met Lena op stap door Europa. Hij was toen 62, gezond op een kleine doofheid na, en vitaal. Pijprokend liep hij zijn dagelijkse rondje met de rasbasset Humphry, hun langwerperige viervoeter die eigenlijk nooit meewilde, maar met koekjes werd meegelokt. Hij maakte zich gedienstig voor Edward in de drukkerij om koeriersdiensten te verzorgen. Toen de kleinkinderen werden geboren kwijtte hij zich als liefhebbende opa samen met Lena van het oppassen op Justin en Chip. Hij was een goedgehumeurd man, a-technisch ook wel, maar leefde een beetje buiten de werkelijkheid, zoals bekend is van de meeste bekende kunstenaars.
Zijn klarinet heeft Gijs nooit meer aangeraakt. Het was moeilijk te doorgronden wat hij voelde als wij er naar vroegen of zelfs zijn collega's die daar stomverbaasd op reageerden. In het laatste interview die hij gaf voor de Spreekbuis sprak hij zich daarover als volgt uit:
" Mijn gehoor was achteruitgegaan. Het is voorbij, een beter leven als musicus had ik mij niet kunnnen wensen. Ik kreeg om de haverklap aanbiedingen. Van een collega kreeg ik het advies om naar Hollywood te gaan. Daar zou ik veel kunnen verdienen. Ook kon ik naar Zuid Afrika, de tickets lagen al thuis, maar het idee om met een pistool onder je kussen te moeten slapen, zoals werd voorgespiegeld, was geen optie. Ze wilden mij in Australië ook hebben voor een radio orkest en zelfs in Canada werd aan me getrokken...
Achteraf spijt had ik niet. Mijn gezin moest mij altijd missen omdat ik eeuwig aan het werk was en dus niet thuis kon zijn. Ik had er plezier in dat ik mijn zoon kon helpen met koeriersdiensten. Of dat niet in conflict kwam met mijn talent als musicus, vraagt u? Eenmaal....gaf ik toe, ik reed met de auto terug uit Utrecht en was met drukproeven bij het kantoor van de NS geweest, ineens hoorde ik op de radio het IPO spelen. Ik heb toen de wagen op een parkeerterrein langs de weg gezet en heb zitten huilen..."
Tijdens de crematie hoorden we Gijs Karten op zijn klarinet met het adagio uit het Klarinetconcert van Mozart en het adagio van het Strijkquintet van Carl von Weber.
No comments:
Post a Comment